Forum sitesi kurma istiyorum fakat forum sitesi açma ile ilgili herhangi bir kod bilgim ya da teknik alt yapıya sahip değilim. Forum sitesi nasıl açılır hiçbir fikrim yok.

Hiçbir teknik bilgim olmadan forum sitesi açma konusunda zorlanır mıyım ? Sıfır bilgiyle forum sitesi açma mümkün mü?

Hem de profesyonel bir forum sitesi ?

Donanımhaber, SDN Forum, frmtr, WMAracı gibi?

#Evet, kesinlikle mümkün !

Sizi temin ederim ki, şu an okuduğunuz forum sitesi kurma rehberim ile sizleri 0’dan alıp, profesyonel bir forum sitesi sahibi yapacağım !

Evet ! 0’dan kastım gerçekten 0 [Sıfır], yani sizleri bırakın forum sitesi kurmayı, daha önce bir blog kurma tecrübesi bile olmamış, internette sadece sevdiği siteleri ziyaret eden,

Ve ziyaretçiden öteye gitmemiş, sadece bilgisayar kullanmayı bilen kişiler olarak görüp, anlatımımı da ona göre yapacağım !

Bu forum sitesi kurma rehberinin sonuna geldiğinizde, siz bile kurduğunuz forum sitesinin ne kadar profesyonel olduğunu ve Türkiye’nin en büyük forum sitelerinden hiçbir farkı olmadığını görüp, kurduğunuz siteye inanamayacaksınız !

#Evet bu kadar iddalıyım !

>> Neden Forum Açmalı?
>> Forum Sitesi Fikirleri
>> Platform Seçimi
>> Forum Ne Kadar Kazandırır?
>> Kurulum Teknik Bilgi İster Mi?
>> Forum Sitesi Kurmak Ücretli Mi?
>> Host ve Domain Nedir?
>> Alan Adı Seçimi
>> Domain ve Host Satın Alma
>> Forum Yazılımı Kurma
>> Forum Sitesi Tasarım Aşaması

[Alternatif] Forum Sitesi Kurma Videolu Anlatım

Size alternatif olarak ve içeriğimi zengin kılmak adına forum sitesi nasıl kurulur yazımın bir de videosunu çektim. Dilerseniz videomu izleyerek de forum sitenizi rahatlıkla kurabilirsiniz.

Hatta bu yazımda farklı bir tasarımla forum sitesi kurmayı anlatırken videomda farklı bir tasarımla forum sitesi kurduruyorum. Dolayısı ile yazımı okumayı tercih etseniz bile mutlaka videoma da bir bakın derim.

Neden Forum Sitesi Açmalıyım?

Facebook, Twitter geldi, forum siteleri öldü. Artık eskisi kadar rağbet görmüyor. Ben neden forum sitesi kurayım ki ?

Evet, sosyal medyanın etkisi, forumlara olan ilgiyi düşürdüğü doğrudur. Fakat bu düşüş abartıldığı kadar değil.

Hala insanlar ilgi duydukları konularda forumlara üye olarak bilgi alış verişinde bulunuyor, insanların tecrübelerinden yararlanırken, kendi tecrübelerini insanlara akatarıyorlar.

Haber alma, iletişimde olma gibi konularda her ne kadar sosyal medya etkin olsa da, bilgi alma konusunda hala forum sitelerinin revaçta olduğunu söyleyebiliriz.

Mesela;

Teknolojik bir ürün almadan önce internette araştırma yaparken mutlaka Donanımhaber forumlarındaki yorumlara göz atmışsınızdır. Ya da kedinizin cinsine göre nasıl beslenmesi gerektiğini Petarkadaş forumlarındaki hayvansever kişilerin paylaşımlarından öğrenmişsinizdir.

Bu yönüyle forum siteleri, internetteki teorik bilgilerin yanında tecrübe aktarımı işleviyle asla yok olmayacak platformlardır.

# Peki forum sitesi açmanın avantajları nelerdir?

Öncelikle forum sitesi sahibi olarak içeriklerinizi kendiniz üretmek zorunda değilsiniz. Sizin için gönüllü olarak içerik üreten yüzlerce, hatta binlerce üyeniz olacak. Size sadece kontrolü sağlamak düşecek.

İkincisi, çok çeşitli üye profillerine sahip olacaksınız. Üyelerinizin çeşitli olması, içeriklerinize gerniş bir bakış açısı kazandıracak. Çeşitli konularda farklı bakış açılarıyla üretilmiş, tamamen özgün içerikleriniz olacak. Böylece arama motorları tarafından daha çok sevileceksiniz.

Diğer bir konu da forum sitelerindeki sayfa görüntülenme sayıları. Normal bir sitede ziyaretçi ortalama üç içerik ziyaretinden sonra siteyi terkeder.

Fakat forum sitenizde, aramam motorlarından gelen ziyaretçiler dışında sadık ziyaretçileriniz de olur. Bu şekilde daha fazla sayfa görüntülemesi alırken, gelirleriniz de aynı oranda artar.

Tüm bunlar, bir forum sitesi açma için cazip sebepler.

Hangi Konuda Forum Sitesi Kurmak İstiyorsunuz?

Her kategoriyi bünyesinde barındıran, genel içerikli bir forum sitesi kurma düşünceniz varsa, tavsiyem hiç bulaşmayın.

Neden mi?

Forum aslında edebiyatta bir tartışma türüdür. Başkan ve moderatörler yönetiminde farklı grupların söz sırası alarak bir konu hakkında konuşarak tartışmaları esasına dayanır.

Sosyal medya alanındaki forumlar da aşağı yukarı aynı konsept doğrultusunda kullanılır. Gerçek hayattaki forumlarda belirli bir konuda tartışma düzenlenir.

Biri çıkıp da “Hadi toplanalım, aklımıza geleni konuşup tartışalım.” demez. Zaten insanları bir araya getiren; ilgilerini çeken konuların konuşulmasıdır. Katılım bu yönde sağlanır.

Genel, her kitleye hitap eden, her türlü konunun konuşulduğu forumlara katılımcı toplamak zordur. Yönetimi daha zordur. Başarı şansı düşüktür. Günümüzdeki genel forumların da artık yok olmaya yüz tuttuklarını görebilirsiniz.

Bu nedenle genel forum sitesi kurma yerine daha spesifik alanlara yönelmeniz, niş bir forum sitesi kurmanız, daha çok katılımcı bulabilmeniz açısından daha mantıklı olacaktır.

Böylece belirli bir konuya daha kolay odaklanabilir, konuya odaklı hedef kitlenizi daha kolay forum sitenize çekebilir, yönetici olarak forum sitenize daha kolay hakim olabilirsiniz. Tüm enerjinizi de sağa sola dağıtmak yerine tek bir yerde toplayarak başarı şansınızı arttırabilirsiniz.

#Belirli bir konuya ya da belirli bir kitleye yönelik forum sitesi kurma, mutlak başarıyı yakalamak isteyenler için en doğru tercih olacaktır.

Evet, genel forum olarak önümüzde “frmtr.com” gibi başarılı bir örnek mevcut. 2004 yılında, internetin henüz yaygınlaşmaya başladığı bir dönemde kurulan bu forumun şu an 4 Milyon+ üyesi var.

Fakat buradaki hassas nokta, henüz facebook, twitter gibi sosyal medya anlayışının hakim olmadığı, Türkiye olarak içerik sıkıntısı çekilen, bireyler ve topluluklar arası iletişimin zayıf olduğu bir dönemde ortaya çıkması. Yani çeşmenin başını çoktan tutmuş bir oluşumdan bahsediyoruz. Ve açılmasından bu yana 2017 itibariyle 13 sene geçmiş.

O zamandan bu zamana bu site gibi bir çok genel forum kuruldu, bunlardan sadece bir iki tanesi ayakta kalabildi. Genel yerine özel konulara odaklı ya da spesifik kitleleri hedefleyen sitelerin daha başarılı olduklarını hepimiz görüyoruz. Mesela “Donanımhaber”. Mesela “WMAracı”. Ya da “ShiftDelete”…

Şu zamanda genel forum sitesi açmak çok da mantıklı bir iş değil diyebiliriz.

#Peki hangi konularda forum kurmalı? İşte size forum sitesi fikirleri;

Forum sitesi açma amacında niş konulara ya da belirli hedef kitleye yönelmek en mantıklısı demiştik. Bu konuda fikir oluşması açısında bir kaç örnek verelim:

> Bisiklet kullanmayı bir yaşam tarzı haline getirmiş kişilere ya da gruplara yönelik, bisiklet turu organizasyonlarının yapıldığı, bisiklet markaları, parçaları, aksesuarları gibi konularda bilgi verici ya da tartışma ortamı oluşturabilecek konulara yönelik forum sitesi kurma.
> Üniversite öğrencilerine yönelik bir forum sitesi kurma. Ödev paylaşımı, kitap veya makale paylaşımı, ikinci el ev eşyası satışı gibi konulara yer verilebilir. Hatta bunu daha da daraltarak belirli bir şehre yönelik üniversite forumu açmak, hedefi tutturma açısından daha başarılı olacaktır.
> Emlakçılara yönelik, şehirlere göre mülk fiyatlarının tartışıldığı, emlakçılar arası portföy paylaşımı yapıldığı bir emlakçı forum sitesi kurma.
> Ev hayvanlarına yönelik pet forum sitesi açma
> Belli marka cep telefonlarına ya da bilgisayarlara yönelik forum sitesi açma.
> Ünlü bir sanatçı ya da uzun soluklu olacağı kesin olan diziler için hayran forumu – fan club forum sitesi açma.
> Fitness, vücut geliştirme gibi alanlarda forum sitesi açma.
> Markaların ya da mağaza – marketlerin indirimlerine yönelik forum sitesi kurma.
> Java, C#, Phyton, PHP, Ruby, Matlab gibi popüler programlama dillerine yönelik forum sitesi kurma.
> Avukat, doktor, pilot, öğretmen gibi belirli meslek gruplarına yönelik forum sitesi kurma.
> WordPress, Joojmla, Xenforo gibi popüler web scriptlerine yönelik destek forum sitesi kurma.
> Balıkçılık, avcılık, atıcılık gibi doğa sporlarına yönelik forum sitesi açma.
> Kanatlı hayvan yetiştiricilerine yönelik (güvercin, kanarya vs.) forum sitesi açma.

Bunlar şu an aklıma gelenler. Toplulukları gözlemleyerek insanların hangi alanlara yoğun ilgi gösterdiklerine dair araştırmalar sonucunda daha onlarca niş konular, fikirler bulabilmeniz mümkün.

Forum Sitesi Açmak İçin Hangi Platformu Kullanmalısınız?

Forum scriptlerinden bahsediyorum.  Yani forum sitenizin alt yapısı. Forum sitesi yapmak için PHP, ASP, CSS, JS gibi programlama dillerini bilmenize gerek yok.

Forum sitenizi kurabilmeniz ve kontrol edebilmeniz için bahsettiğim programlama dilleriyle yazılmış ücretli ücretsiz pek çok script mevcut. Forum sitenizin ihtiyaçlarına göre bu scriptleri destekleyen yüzlerce eklenti ve tasarım harikası temalar da mevcut.

# Peki forum sitesi açmak için hangi yazılımları tercih etmeliyim?

Bu tamamen sizin hedeflerinize ve bu iş için ayırabileceğiniz bütçeye bağlı.

Tüm forum yazılımları -ücretli olsun, açık kaynak ücretsiz olsun- aynı amaca hizmet eder ve işlevleri aşağı yukarı hemen hemen aynıdır.

Tabi ki ekstra özellik, destek ve hızlı güncellemeler yönüyle ücretli yazılımlar bir tık daha öndedir. Ancak ücretsiz yazılımlar da asıl amacınıza hizmet edecektir.

# Benim tavsiyem;

Eğer bütçeniz sınırlı ise veya ilk etapta para yükü altına girmek istemiyorsanız, başlangıç olarak ücretsiz forum yazılımlarını kullanabilirsiniz.

Sonradan içeriklerinizi kaybetmeden kolayca ücretli platformalara forum sitenizi taşımanız mümkün. Ücretli platformlar bu tür geçişlerde kayıp ve sorun yaşamamanız için gerekli araçları ve desteği sizlere sunuyorlar.

# Bilinen forum yazılımlarına bakacak olursak:

Ücretli forum yazılımlarının lideri vBulletin gibi görünse de, vBulletin ekibinden ayrılan bir kaç yazılımcının ortaya çıkardığı Xenforo, şu an için en iyi forum yazılımı olarak kabul edilmekte.

Ücretsiz forum yazılımda ise MyBB ve phpBB en çok kullanılan forum sistemleri.

#vBulletin: Uzun süredir pazarın lideri olan vBulletin, tema, eklenti ve kaynak konusunda avantajlı bir durumda. Türkiye’de en çok tercih edilen forum yazılı olan vBulletin, seo konusunda da Google’ın sevdiği forum yazılımlarından. Tabi bu ünü fiyatlarına da yansımakta.

#Xenforo: 2010 yılında vBullettin ekibinden ayrılan bir kaç yazılımcının kurduğu sistemin vBulletinden aşağı kalır yanı yok. Lisans fiyatı da diğer yazılımlara göre daha uygun. Son zamanlarda vBulletin’den Xenforo’ya geçen forum sayısı dünya çapında bakacak olursak ciddi seviyelerde. Bunun sebebinin vBulletin’in fiyat politikası ve katı tutumu olarak görülüyor.

#Woltlab Burninig Board: Alman WoltLab GmbH şirketine ait olan yazılım ülkemizde pek bilinmiyor. Kullanan kişi sayısı da bir elin parmaklarını geçmez. Aslında WBB sistemi diğer sistemlere nazaran daha güçlü, daha güvenlikli, daha disiplinli bir yazılımdır. Fakat şirketin Türkiye’de yeterli tanıtım ve pazarlama çalışmaması yapmaması, Türkçe dil desteğinin Almanya’daki gurbetçilerimizin zoruyla bir zahmet sisteme dahil etmesi gibi nedenlerden dolayı ülkemizde kullanılan bir yazılım değil. Buna bağlı olarak Türkçe kaynak bulmak da oldukça zor. Eğer iyi derecede Almanca ya da İngilizce biliyorsanız kullanmanızı tavsiye ederim.

#phpBB: Bu da ücretsiz forum yazılımı alternatiflerinden biri. Dünya çapğında ciddi bir kullanıcya sahip. Profesyonel görünümlü temaları ve güvenlik açısından sağlam bir yazılım olduğunu söyleyebiliriz. Kullanıcı dostu ara yüzü, yönetim kolaylığı gibi öne çıkan özellikleri mevcut. Keza ben de forum sitesi kurma işlemini bu yazılım üzerinden anlatacağım.

#MyBB: Türkiye’de en çok kullanılan ücretsiz forum yazılımı olan MyBB, ücretsiz ve açık kaynak olmasına rağmen ücretli alternatifi vBulletin’inden aşağı kalır bir yanı yok. Hatta seo gücünün diğer ücretli yazılımlardan daha sağlam olduğunu bile söyleyebiliriz.

#SMF: Ücretsiz forum yazılımlarından bir diğeri de SMF. SMF’de oldukça sağlam bir forum yazılımıdır fakat son zamanlarda nedendir bilinmez, bu yazılıma olan ilgi oldukça azaldı. Eklenti ve tema konusunda gelişme hızı oldukça düşen yazılım halen bazı büyük forum siteleri kullanmakta.

>> Şahsen ücretli yazılımlar için, İngilizce veya Almancanıza güveniyorsanız Woltlab Burning Board kullanmanızı tavsiye ederim. Değilse en iyi seçenek vBulletin olacaktır.

>> Ücretsiz tercih edecekseniz phpBB’den şaşmayın derim. Zira ben de forum nasıl kurulur konusunu anlatırken bu sistemi kullanacağım.

# Peki WordPress’e bağlı forum eklentileri?

WordPress işlevsel olarak forum sitesi mantığına terstir. İçerik odaklı siteler için üretilmiş bir alt yapıdır aslında wordpress. WordPress ile forum sitesi kurmak ise bir yük gemisini yolcu gemisi şeklinde tasarlamaya benzer.

Yama yapmak şeklinde de değerlendirebilirsiniz bunu. wordpress ile şirket sitesi kurmak, haber sitesi kurmak ya da blog kurmak oldukça mantıklıdır. Çünkü bu tür siteler ile gerçekleşmesi istenen işlevsellik wordpress alt yapısı ile tam oturur.

Bu tür sitelerde içerik üretimi tek elden çıkar. Forum siteleri ise interaktiftir. Binlerce hatta onbinlerce kişi aynı anda etkileşim halindedir. Dolayısı ile böylesine interaktif bir sistemi sağlıklı ve hızlı bir şekilde yürütmek için ise sadece bu sisteme özel yazılımlar kullanmanız gerekmektedir.

Forum Sitesi Açmak Nasıl ve Ne Kadar Kazandırır?

Forum sitesi açmanın, diğer tür sitelere göre en büyük avantajı sayfa görüntüleme sayısıdır. Forumlarda, diğer tür sitelerle karşılaştıracak olursak, tek bir tekil ziyaretçi ile maksimum sayfa görüntüleme sayısı daha çok olacaktır.

# Sayfa görüntülenme sayısının avantajı ise;

Tabi ki daha çok reklam gösterimine bağlı olarak daha çok kazanç elde etmenizdir. Adsense dışında Admatic , AReklam gibi gösterim bazlı ödeme yapan şirketlerden bu sayede ciddi gelirler elde edebilirsiniz.

Ayrıca forum siteleri, Google’ın sevdiği oluşumlardır ve Adsense Onaylatma şansınız daha yüksektir.

# Forum siteleri için alternatif bir gelir modeli ise;

Şirketlerle özel anlaşmalar yaparak, ilgili kategorilerinize şirketlerin konularını sabitleyebilir, tık başı ödeme ya da gelir ortaklığı modelleri ile de ekstra gelir elde edebilirsiniz.

Hele ki tematik bir forum sitesi açarsanız ve konuya ya da kitleye uygun reklamlar, tanıtımlar sunarsanız, gelir elde etmemenize imkan yok.

# Tüm bunların dışında;

Forumlar üyelik sistemi ile çalıştığı için, forumdaki premium içeriklere ulaşım için üyelerinize ücretli planlar sunarak da gelirlerinizi katlayabilirsiniz.

Tabi bunun planlaması iyi yapılmalıdır. Hitap edilen kitle iyi analiz edilmeli, sitenizin otoritesi dikkate alınmalı, üyelik ücretleri iyi düşülmelidir.

# Peki ne kadar kazanırım?

Tabii takdir edersiniz ki bunu söylemek oldukça güç. Hedef kitleniz, kategoriniz, üye sayınız, ziyaretçi sayınız gibi bir çok faktör söz konusu.

Sitenizi günde 5 bin kişinin ziyaret ettiğini ve ortalama 15 bin sayfa görüntülemesi aldığınızı varsayarsak, sadece Adsense geliriniz olduğunu düşünürsek aşağı yukarı günde 75 ila 100 TL gibi bir rakamları görebilirsiniz. (Bu rakamlar tamamen tahminidir.)

Bu noktada aslında iş size düşüyor. Pazarlama gücünüze bağlı olarak kazancınızın bir sınırı yok. Forum sitesi açma nın avantajlarını en iyi şekilde kullandığınızda çok yüksek rakamlara da ulaşabilirsiniz.

Forum Sitesi Açma Teknik Bilgi İster mi?

Hazır forum scriptleri, teknik bilgiye sahip olmayan kullanıcıların bile kolayca forum sitelerini açabilmeleri için özel olarak yazılmışlardır. Zaten genel olarak scriptlerin amacı budur.

#Aynı WordPress alt yapılı site kurmak gibi forum kurma işlemi de teknik bilgi gerektirmez.

Yazılımlar sizi başından sonuna kadar yönlendiriyor. Normal bir bilgisayar programı kullanır gibi, tek satır kod bilmeden, teknik herhangi bir bilgiye sahip olmadan, sadece tıklayarak ve gerekli bilgileri girerek forum sitenizi kurabilecek ve yönetebileceksiniz.

Keza ilk kurulum için yazının devamında forum kurma resimli anlatım olarak detaylı bir şekilde rehberlik edeceğim.

Forum Sitesi Kurmak Ücretli mi?

Tabi forum açma işleminin ücretsiz yolları da var fakat bunlar sadece tecrübe kazanmak, işi öğrenmek, test yapmak amacıyla kullanılması uygundur. Ciddi projeler için ücretsiz forum sitesi açmak akıllıca bir seçim olmaz.

Forum sitesi kurmak ücretlidir.

Fakat gözünüz korkmasın; bu ücretler makul ölçülerde sadece domain ve sunucu (hosting) masraflarıdır. İlk etapta büyük rakamlar harcamanıza gerek yok. İlerleyen zamanlarda ihtiyaçlarınıza ve gelirlerinize bağlı olarak ödeyeceğiniz miktarlar sizin için hiç olacaktır.

# Forum sitesi açmanın maliyeti ne kadar?

Ücretsiz bir forum scripti düşünüyorsanız yıllık olarak 250 ila 350 TL arasında değişen bir tutar ödersiniz.

Eğer ücretli bir forum yazılımı düşünüyorsanız lisans satın almanız gerekmekte. Domain ve server masrafına ek olarak ilk başta script lisans ücreti ödeyerek ömür boyu kullanabilirsiniz. Lisans ücretleri yazılıma göre 140 $ ila 250 $ arasında değişiyor.

Fakat yazının başında da belirttiğim gibi öncelikle ücretsiz bir forum scripti ile başlayarak duruma göre ücretli yazılımlara geçiş yapabilirsiniz.

Adım Adım Forum Sitesi Kurmak

Gelelim teknik kısma. Yani kuruluma. Bundan sonrasında forum nasıl kurulur, forum sitesi nasıl açılır, forum sitesi yapma konularında adım adım sizlere rehberlik edeceğim.

Yapacağımız işlemleri başta özetlemek gerekirse;

#Öncelikle bir alan adı belirleyeceğiz. Daha sonra hosting ile birlikte alan adımızı satın alacağız.

#Bu işlemlerden sonra forum sitesi kurmak için kullanacağımız scripti belirleyeceğiz ve kurulumunu gerçekleştireceğiz.

#Kurulum sonrası forum sitemizin görünümü için bir tema belirleyip sitemize giydireceğiz.

Hazırsak başlayalım!

Hosting ve Domain Nedir?

Host ne demek? Domain ne demek? Yabancısı olduğunuz terimler olarak düşünebilirsiniz. Hemen açıklayalım;

Host: Forum sitenizin 7/24 yayın yapabilmesi için gerekli olan, bilgisayar benzeri bir yapıdır.

Bu nedenle sitenizi yüz binlerce kişiye rahatlıkla ulaştırabilecek sunucu çözümlerine ihtiyaç vardır. Forum açma işleminde asıl maliyet de hosting noktasındadır.

Dünya üzerinde yüzlerce hosting firması var. Biz forum sitesi kurmak için bu firmalardan birinden bir hosting alıp, forum sitemizi bu hosting üzerine kuracağız ve ziyaretçilerimize ulaştıracağız.

Domain: Diğer adı Alan Adı olan bu terim, forum sitenizin adı ve adresidir. Ziyaretçileriniz bu alan adını tarayıcılarının adres çubuğuna yazarak sitenize ulaşırlar. wpmavi.com gibi donanimhaber.com gibi…

Alan Adı Seçimi (Domain)

#Öncelikle forum sitenizin alan adını kafanızda belirleyin ve hemen ardından domain test etme – ( Buraya Tıklayarak ) adresinine giderek, en üst kısımda bulunan aratma kutucuğuna bu ismi yazarak, bu ismin daha önce başkası tarafından satın alınıp alınmadığını kontrol edin.

ÖnemliBu noktada sadece alan adınızın başkası tarafından satın alınıp alınmadığını, yani müsaitliğini kontrol ediyoruz. Satın alma işlemi yapmıyoruz !

Sadece sorgulama yapın ve kafanızda belirlediğiniz domain isminin kayıt edilebilir durumda olup olmadığını öğrenin. Satın alma işlemini, hosting paketi ile birlikte yapacağız.

Forum Sitesi Kurma – Alan Adı Sorgulama

Domain seçimi ipucları;
– Mümkün olduğunca .com uzantılı bir alan adı seçin
– Telaffuzu kolay, anlaşılır ve tercihen kısa bir alan adı seçin
– Açacağınız forum sitesinin hedef kitlesiyle ya da forum sitesinde odaklandığınız konuyla alakalı bir alan adı seçin.
– Kesinlikle akılda kalıcılık yaratacak, marka olabilecek ve hedef gruplarınızı ya da odaklandığınız konuyu çağrıştıracak bir alan adı seçin.

Alan adınızı belirleyip, sorgulama yaptınız ve sorulama sonucunda eğer karşınıza “Evet! Alan Adınız Kullanılabilir.” seklinde bir uyarı çıkarsa, bu sayfayı kapatarak bir sonraki adıma geçebilirsiniz. ( Sepete Ekle DEMEDEN! – Satın almayı hosting ile birlikte bir sonraki adımda yapacağız. )

Uygun Alan Adı ( Forum Sitesi Nasıl Kurulur )

Eğer arattığınız alan adı daha önce başkası tarafından satın alındıysa da karşınıza Üzgünüz, ornek.com alınmış şekliden bir uyarı çıkacaktır. Bu durumda da arattığınız alan adının eğer .net veya .org gibi uzantıları müsait ise aynı ismin farklı bir uzantısını alabilir ya da alınmamış bir alan adı bulana kadar alan adı fikirlerinizi tekrar aratabilirsiniz.

Alınmış Alan Adı ( Forum Sİtesi Kurmak )

Domain ve Hosting Satın Alma

#Öncelikle şunu belirteyim, hosting alacağımız şirketin wpmavi’ye, yani şu an okuduğunuz bloguma özel indirimi var. wpmavi’nin günde binlerce okuyucusu olduğu için wpmavi.com okuyucularına böyle bir indirim sunmuşlar. Ben de bunu sizlerle paylaşarak değerlendirmek istedim.

Normalde aylık en düşük 19 TL üzerinde satılan web hosting paketinin wpmavi indirim linki ile ( Buraya tıklayarak ) hosting firmasının sitesine gittiğinizde yıllık alımlarda tam yarı yarıya bir indirimin olduğunu göreceksiniz.

1-Buraya tıklayıp, wpmavi’ye özel indirim sayfasına gidiyoruz ve karşımıza farklı özelliklerde 3 adet hosting paketi çıkıyor.

Forum Sitesi Kurma – İndirimli Hosting Paketi

# Başlangıç olarak Ekonomik paketi satın almanızı öneririm. Daha sonra ihtiyaçlarınıza göre bir üst paketlere geçiş yapabilirsiniz.

# Ayrıca wpmavi’ye özel olan indirim sadece Ekonomik paket için geçerli. Zaten forum sitesi kurma konusunda ilk etapta Ekonomik paket, fiyat ve performans açısından yeterli gelecektir.

2- Ekonomik paket için Sepete Ekle butonuna tıklayın. Ardıdan alan adı belirleme sayfasına yönleneceksiniz. Buradaki kutuya, forum sitemiz için daha önceden belirlediğimiz ismi, yani forumumuzun adresini giriyoruz. Akabinde Arama butonuna tıklıyoruz.

Forum Sitesi Kurma – Alan Adı Seçimi

3- Bu işlemden sonra firma, belirlediğiniz alan adının daha önceden alınıp alınmadığını kontrol ediyor.

Forum sitesi açma için belirlediğiniz alan adı daha önce başkası tarafından satın alınmadıysa eğer karşınıza Evet! Alan Adınız Kullanılabilir. şeklinde bir  mesaj çıkacaktır.

Bu mesajı gördükten sonra Seçin ve Devam Edin butonuna tıklayarak diğer adıma geçiyoruz. Alan adı daha önce alındıysa başka bir alan adı belirlemeniz için firma sizi yönlendirecektir.

Forum Sitesi Açma – Alan Adı Uygunluğu

4- Devam et dedikten hemen sonra karşımıza forum sitesi açmak için alacağımız hosting ve domain fiyat ekranı çıkacaktır.

Eğer yıllık seçerseniz ( en az 12 ay ) firma size bir de 1 yıllık alan adını hediye ediyor

Ve toplamda ödediğiniz ücret herşey dahil yıllık 113,67 TL oluyor.

Sepetinizde, yani karşınıza çıkan ekranın sağ kısmında seçenkeleri, yani cPanel ile Ekonomi Linux barındırma ( 12 ay şeçili ) Godaddy Kurumsal E-Posta ve .Com (veya alternatif uzantılı ) Alan Adı Kaydı ( 1 yıl seçili ) olacak şekilde ayarladıktan sonra

Başka herhangi bir şeye dokunmadan direkt ekranın sol üst kısmında yer alan Hesap Oluştur butonuna tıklayarak bir sonraki adıma geçin. (Bu kısımda mantık olarak hosting ile domain sürelerini aynı seçiyoruz. Hostingi 1 yıl seçtiyseniz, domaini de 1 yıl seçin. Daha uzun süreli alacaksanız da yine host ve domain sürelerini aynı ayarlayın. )

Yıllık seçeneği bu ekran açılır açılmaz hosting için zaten varsayılan olarak gelecektir. Ancak domain 2 yıllık gelebilir. Dolayısı ile domain seçeğini bir yıllık seçerseniz, ücretsiz almış olursunuz.

Forum Sitesi Kurma – Hosting Domain Fiyat Tablosu

5-Ardından firma sizi üyelik ekranına yönlendirecektir. ( Hemen alttaki resimde olduğu gibi. )

Forum sitesi kurma işleminde hosting firmasında oluşturacağınız hesabınız için e-mail – şifre ve sizin belirlediğiniz bir pin kodu girip, hesap oluştur butonuna tıklayın.

Forum Sitesi Kurma – Yeni Hesap Açma

6- Hesap oluşturulur oluşturulmaz firma sizi tekrar sepet ekranına üyelik girişi yapmış bir şekilde yönlendirecektir.

Ve bu ekranın sol kısmında Fatura Bilgileri sekmesinin altına bulunan isim, soyisim, tel, adres gibi bilgilerin tarafınızca doldurulması istenecek. Bu bilgileri doldurduktan sonra Kaydet butonuna tıklayarak devam edin.

Forum Sitesi Kurma – Ödeme Ekleme

7- Ardından ise karşınıza yine ekranın sol kısmında kredi kart bilgilerinizi gireceğiniz bir ekran çıkacaktır. Kart bilgilerinizi girip, Kaydet butonuna tıklayın.

#Dip Not: Ödeme için kredi kartınızın ( Mail order’a ve yurt dışına açık olması gerekmekte, değilse bankanız ile görüşüp açtırabilrisiniz. ) ya da yurtdışı alışverişlerine açık Banka Kartı (Debit Kart) kullanabilirsiniz.

Forum Sitesi Kurma – Ödeme Bilgilerini Girme

8- Ve son olarak firma sizden tüm fatura ve ödeme bilgilerinizi kontrol etmenizi istediği bir sayfaya yönlendirir. Bu sayfada girdiğiniz tüm bilgilerinizi kontrol edin ve eğer bir yanlışlık yok ise, Satın Alma İşlemini Tamamla butonuna tıklayarak ödemeyi gerçekleştirin.

Forum Sitesi Nasıl Açılır? – Ödeme Bilgileri Kontrolü

9- Eğer yaptığınız ödeme sorunsuz bir şekilde gerçekleştiyse, firma sizi teşekkür sayfasına yönlendirecektir. Bu sayfayı gördüğünüzde ödemenin tamamlandığını anlayabilirsiniz.

Forum Sitesi Açma – Ödeme Tamamlandı

10- Tabii mail adresinizi doğruma için firma satın alma gerçekleşir gerçekleşmez bir de size mail gönderecektir. Hesap oluştururken verdiğiniz mail adresinizi kontrol edin ve gelen mail içeriğine girip, e-postanızı doğrulayın.

Forum Sitesi Kurma İçin Mail İle Alan Adı Doğrulama

Forum sitesi açma için domain ve hosting alma işlemleri bu kadar.

Şimdi ise sırada aldığımız bu alan adı ve hosting üzerine forum scripti olarak ücretsiz bir forum yazılı olan phpBB yazılımını kuracağız. 

Yani sonra forum sitesi nasıl açılır, forum sitesi nasıl kurulur, forum sayfası nasıl yapılır gibi sorularınızın tamamını bu kısımda bulacaksınız.

Forum Sitesi Açma İçin Forum Yazılımı Kurma

Forum sitesi kurmak işlemini hosting aldığımız firmanın yönetim panelinden yapacağız. Yukarıdaki işlemlerde mailinize gelen onaylama işlemini hallettisyseniz, hesabınıza tekrar giriş yapın.

1-Hosting aldığımız firmanın sitesine gidip, anasayfanın sağ üst köşesindeki isminizin bulunduğu üyelik kısmına tıklayın. Açılan pencereden Hesabımı Ziyaret Et butonuna basın.

Forum Sitesi Kurma İçin Hesabıma Git

2-Ardıdan karşınıza alan adlarının, hosting paketlerinin vs. yönetildiği bir panel çıkacaktır. Bu panelden cPanel ile Ekonomik Linux Barındırma kısmının yanında bulunan yeşil Kurulum butonuna tıklayın.

Forum Sitesi Açma – Hosting Yönetimi

3-Kurulum butonuna bastıktan sonra karşınıza yönetmek istediğiniz hosting paketi için, yani kurulumunu yapacağımız cPanel için alan adı seçme kısmı çıkacaktır.

Bu ekrandan biraz önce satın aldığınız domain adresinizi seçin ve İleri deyin. Böylece alan adınız hostinge bağlanacak.

# cPanel, hostunuzu yönetmenizi sağlayan bir yönetim panelidir. Forum sitesi kurma için cPanel panelini detaylıca bilmenize gerek yok. Lazım olan her şeyi anlatıyor olacağım. Kurulumu yapmanız yeterlidir.

Forum Kurma – Alan Adını Hostinge Bağlama

4-Sonraki ekranda bir veri merkezi seçmemiz istenecek. Bu kısmı Avrupa olarak seçip İleri butonuna basın.

Forum Sitesi Açma – Veri Merkezi Seçimi

5- Veri merkezi seçiminden hemen sonra ise kurulacak cPanel için kullanıcı adı ve şifre belirleme ekranı çıkacaktır. Bu ekrandan bir kullanıcı adı ve şifre belirleyip, İleri butouna tıklayın.

Not:Eğer bu adım karşınıza çıkmaz ise, bir sonraki adım ile devam edin. Bazen firma cPanel kullanıcı adı ve şifresini otomatik atıyor. Eğer sizin de karşınıza bu adım çıkmadı ise, bilgileriniz otomatik atanmış demektir. Yazının devamında bu bilgilere nereden öğreneceğinize değiniyor olacağım zaten.

6-Karşınıza bir wordpress sitesi oluşturun diye bir seçenek çıkacak. Bu seçeği ise Hayır, şimdi değil şeklinde cevaplayarak Son butonuna tıklayın.

Bu otomatik bir mesajdır. Biz bir wordpress sitesi değil, forum sitesi kuracağımız için direkt bu adımı atlıyoruz.

Forum Kurma İçin Manuel Kurulum

7- Son butonuna bastıktan hemen sonra cPanel kurulumu başlayacaktır. Bu kurumlum biraz zaman alacaktır. Bittiğinde ise karşınıza hemen alttaki resimde olduğu gibi bir ekran gelecek. Panota Git butonuna tıklayarak bir sonraki adıma devam edin.

Forum Sitesi Kurma – cPanel Kurulumu Tamamlandı

8- Ardından karşımıza bir çok bilgi içeren bir pano ekranı gelecektir. Biz bu adımda sağ en üst köşede bulunan cPanel Yöneticisi butonuna tıklayarak devam ediyoruz.

Ancak bu ekranda bilmenizi, aklınızın bir köşesine yazmanızı istediğim bilgiler mevcut;

Öncelikle bu ekrana her zaman şu yolu takip ederek ulaşabilirsiniz: Firmaya Üyelik Girişi >> Sağ üst köşede bulunan kullanıcı adına tıklama >> Ürünlerim >> Web Hosting Sekmesi >>cPanel ile Ekonomik Linux Barındırma seçeneğinin en sağında bulunan Yönet Butonu sizi bu ekrana tekrar getirecektir.

Önemli bilgilere gelince: Bu ekranda hem FTP hem de cPanel kullanıcı bilgileriniz mevcut. ( Bu arada öğrenmek isterseniz: FTP nedir? yazıma bakabilirsiniz )

FTP Sunucu Adı:Bu ekranda Hesap sekmesi altında bulunan IP adresidir.
FTP Kullanıcı Adı:Bu ekradan Ayarlar sekmesi altında bulunan cPanel oturum açma bilgisi.
FTP Şifresi:Bu ekranda Ayarlar sekmesi altında bulunan Şifredir.  ( Bu şifre varysaılan olarak atanır. Siz bu kısmın yanında bulunan değiştir butonuna tıklayarak, kendinize yeni bir şifre atayın ve bir kenara not edin. )

cPanel bilgileri ise FTP bilgileri ile aynıdır. cPanel için ise sadece kullanıcı adı ve şifre bilgisine ihtiyaç duyacaksınız.

cPanel Kullanıcı Adı:Bu ekradan Ayarlar sekmesi altında bulunan cPanel oturum açma bilgisi.
cPanel Şifre:Bu ekranda Ayarlar sekmesi altında bulunan Şifredir. ( Bu şifre otomatik atanır. Siz bu kısmın yanında bulunan değiştir butonuna tıklayarak, kendinize yeni bir şifre atayın ve bir kenara not edin. )

Forum Sitesi Kurma – cPanel Yöneticisine Git

Buraya kadar hostumuzun yönetim panelini kurmuş olduk. Şimdi gelelim yönetim panelimizi kullanarak forum sitemizi kurmaya.

9-cPanel Yöneticisi butonuna tıkladığımızda cPanel’e ulaşmış olmamız lazım. Ana sayfada altlara doğru Web Uygulamaları bölümü mevcut. Buradan phpBB Forum uygulamasına tıklıyoruz.

Not: Eğer sizde cPanel kısmı Türkçe ise İngilizceye ya da İngilizce ise Türkçe’ye cPanel yönetiminde üst kısımda bulunan Settings ( Ayarlar ) >> Change Language (Dil Değiştir) >> Select Language ( Dil Seç ) >> Türkçe / İngilizce >> Change (Değiştir) butonuna tıklayarak değiştirebilirsiniz.

Forum Sitesi Kurma – phpBB Forum

10- Açılan sayfanın sağ üst tarafındaki bu uygulamayı kur butonuna tıklıyoruz.

Forum Sitesi Açma – Uygulamayı Kur

11- Önümüze forum kurma için gerekli alanları doldurmamız gerekn bir form çıkıyor. Başlık başlık bunları dolduralım:

# Lokasyon

Domain: Kullanacağımız site adresimizi seçiyoruz. Burada iki versiyon mevcut. Adres başında [www] olanı ve olmayanı. Günümüzde site adresinin başında [www] olup olmaması pek fark yaratmıyor. Burada tercih tamamen size kalmış. Ben başında [www] olmayan versiyonu seçiyorum.

Dizin (isteğe Bağlı): Forum siteniz direk http://siteniz.com adresine kurulsun istiyorsanız bu kısmı boş bırakın. Böylece kullanıcılarınız site adresinizi yazdığında direk forum sitenize girecek. Yani ziyaretçilerinizi forum sitenizin indexi karşılayacak.

Eğer buraya forum gibi bir kelime yazarsanız, forum sitenizin adresi http://siteniz.com/forum olacak. http://siteniz.com adresine girenler, eğer ana dizine bir index oluşturmadıysanız, boş bir sayfa görecekler ve forum sitenize ulaşamayacaklar.

#Bu dizin durumu, iki sistem kurulumu için başvurulan bir yöntemdir. Mesela siz bir blog açtınız. Blogunuza bağlı bir de forum siteniz olsun istediniz. Ana dizinde blogunuz varsa, alt dizine de forum sitenizi kurar, ana sayfanızdan yönlendirme yaparsınız.

Kafanızın karışmaması için fazla detaya girmiyorum. Amacımız sadece forum sitesi kurma olduğu için bu kısmı boş bırakalım.

Forum Sitesi Kurma – Lokasyon Ayarları

# Versiyon

Versiyon: Hangi sürümün yanında Tavsiye yazıyorsa onu seçin. Böylece forum yazılımımız olan phpBB’nin en son sürümü kurulmuş olacak.

Dil: Turkish seçiyoruz.

Diğer seçenekler olduğu gibi kalabilir.

Forum Sitesi Açma – Versiyon Ayarları

# Ayarlar

Yönetici Adı: Bu yönetici adı, forum sitenize ve forum sitenizin yönetim paneline giriş için kullanacağınız addır. Admin, Yönetici, Kurucu gibi isimler girebilirsiniz. Kendi isminizi de girebilirsiniz.

Yönetici Şifresi: Güvenliğiniz için güçlü bir şifre seçmeyi unutmayın.

Yönetici E- : Buraya e-posta adresinizi giriyorsunuz.

Site Title: Forum sitenizin ismini ne olarak belirlediyseniz onu yazıyorsunuz.

Forum Açma – Yönetici Ayarları

# Gelişmiş

Burayı olduğu gibi bırakabilirsiniz.

Formu doldurduktan sonra sağ alt köşede bulunan Kur butonuna tıklıyoruz.

Forum Sitesi Açma – Kurulum

12- Bu aşamada forum sitemizi çalıştıracak olan dosyaların yüklenmesi, veri tabanının oluşturulması gibi işlemleri sistem otomatik olarak yapıyor. İşlemlerin tamamlanması için bir müddet bekliyoruz.

Forum Sitesi Kurma – Otomatik Kurulum

13-Kurulum tamamlandıktan sonra açılan sayfadan forum adresinizi ve giriş yapacağınız adresi görebilirsiniz.

Forum Sitesi Açma – Adresler

14-Giriş adresinize tıklayarak belirlediğiniz yönetici adı ve şifrenizi girin. Giriş yaptıktan sonra ana sayfanın en altındaki Yönetici Kontrol Paneli yazısına tıklayarak forum sitenizin yönetim paneline ulaşabilirsiniz.

Forum Sitesi Kurma – Yönetim Kontrol Paneline Giriş

Böylelikle forum sitesi kurma işlemini tamamlamış bulunuyoruz. İşlem tamamdır! Artık sizin de bir forum siteniz var! Kategori ve alt kategorileriniz, kullanıcı gruplarınız, kullanıcı izinleriniz gibi ayarlamaları yönetici panelinizden yapabilirsiniz.

Forum Sitesi Kurma Tasarım Aşaması

Forum nasıl kurulur, forum sitesi nasıl açılır öğrenmiş olduk.

#Forum sitemiz şu an tüm dünyaya açık durumda. Forum sitemizin hem ön yüzüne hem yönetici paneline ulaşabilir durumdayız.

Sıra geldi kurduğumuz forum sitemizi tamamıyle profesyonel bir görünüme kavuşturmaya. Bunun için hazır olarak tasarlanmış temalar kullanacağız. phpBB forum sisteminde temalar için Stil terimi kullanıldığını belirteyim.

Piyasada phpBB için ücretli ücretsiz bir çok stil bulmak mümkün. Her ne kadar ücretsiz stiller cazip gelse de profesyonel bir görünüm için ücretli temalara yönelmeniz sizin için en doğrusu olacaktır.

Zira ben de yazının devamında ücretli bir stil kurulumu yapacağım. Tema giydirme işlemi ücretli – ücretsiz farketmiyor, hepsi aynı şekilde kurulabiliyor.

#Anlatım için hız ve işlevsellik konusunda gayet iyi olan ForumUS temasını kullanacağım. İnceleme için temanın demo sayfasına gidebilir, tema satın alma süreçleri gibi bir çok konuda bilgi almak için de Themeforest’ten Tema Almak başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Ya da benim kullandığım ücretli temaya alternatif olarak şuradan diğer temaları da inceler ve hangisi hoşunuza giderse kurduğunuz forum sitesine onu da giydirebilirsiniz.

# Tema seçimi yapmadan önce, yükleyeceğiniz stilin phpBB sürümüne uygun olmasına dikkat edin. Biz phpBB’nin son sürümü olan 3.2.0 versiyonunu kurduk. Yükleyeceğiniz stilin açıklamalarına bakarak bu sürüme uyumlu olup olmadığını kontrol edin. Aksi taktirde stil yüklemesi başarısız olacaktır.

#Tema giydirmeye geçmeden önce, hostingimizde bulunan forum sitemizin dosyalarına ulaşabiliyor olmamız gerekiyor.

Bunun için FTP ile hostingimizin dizinlerine ulaşacağız. Bunu da FileZilla isimli bir programla yapacağız. FTP’ye bağlanmak ve FileZilla Kullanımı yazımıza giderek konu hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

#FTP giriş bilgileriniz, cPanel giriş bilgilerinizle aynıdır. Filezilla’daki:

– Sunucu kısmına ftp.siteniz.com (başında ftp. olacak)
– Kullanıcı Adı kısmına cPanel’e giriş için kullandığınız kullanıcı adı
– Parola kısmına yine cPanel’e girerken kullandığınız şifreyi

yazıp giriş yapıyoruz.

Forum Sitesi Kurma – FTP Bağlantısı

FTP girişimizi yaptık. Şimdi adım adım tema giydirme işlemlerini yapalım.

1-Forum sitemize yükleyeceğimiz stil kurulum dosyalarını stili themefores’tan satın altıktan sonra masaüstümüze indiriyoruz. zip formatında inen stil dosyasını zipten masaüstüne çıkarıyoruz.

Bizim tema dosyamızı içinde iki adet klasör mevcut. Biri temanın döküman dosyalarını içeren klasör, diğeri ise main_files_v1.5 isminde esas tema dosyalarının bulunduğu klasör. Sadece bu dosyayı zipten çıkarmamız yeterli olacaktır.

Forum Sitesi Kurma – Stil Dosyalarını Çıkarma

2- Stil yapımcısı phpBB’nin 3.1 ve 3.2 sürümleri için ayrı ayrı stil dosyaları hazırlamış. Biz 3.2 sürümünü kurduğumuz için bu sürüme uygun klasörün içindeki tema klasörlerini sunucumuzdaki stil klasörünün içine atacağız.

Bunun için FileZilla programını açıp FTP ile sunucumuzun dosyalarına ulaşıyoruz. Sırasıyla public_html > styles yolunu izliyoruz.

Forum Sitesi Açma – Styles Klasör Yolu

3-Tema dosyasındaki phpbb-3.2.0 içindeki klasörlerin hepsini styles klasörünün içine sürükleyip bırakıyoruz. Aktarma işlemi biraz uzun sürebilir.

Forum Sitesi Kurma – Stil Dosyalarını Sunucuya Aktarma

4- Aktarma işlemi bittikten hemen sonra forum sitemizin yönetim paneline giriyoruz.

Yukarıdaki menüden Özelleştir sekmesine tıklıyoruz. Soldaki yan menüden Stil Kur yazısına tıklıyoruz. Az önce yüklediğimiz temalarımız önümüze geliyor.

Bizim yüklediğimiz temanın dört ayrı versiyonu mevcut. İstediğimiz bir tanesinin önündeki Stil kur yazısına tıklayarak tema kurulumunu sağlıyoruz. İsterseniz tüm temaları işaretleyerek alttaki Stiller kur butonu ile versiyonların hepsinin kurulmasını sağlayabiliriz.

Forum Sitesi Kurma – phpBB Stil Kurulumu

5- Kurulum bitince temamızı aktif etmek için ise Kurulmuş stiller listesine dön yazısına tıklıyoruz. Açılan sayfadan kurduğumuz temanın karşısındaki Detaylar yazısına tıklıyoruz.

Forum Sitesi Kurma – phpBB Stil Aktif Etme 1

6- Seçeneklerden Varsayılan Stil Yap seçeneğini Evet olarak işaretleyip Gönder butonuna basıyoruz.

Forum Sitesi Kurma – phpBB Stil Aktif Etme 2

7- Gönder butonuna bastığımızda tekrar stil listesinin olduğu sayfaya geleceğiz. Buradan diğer temanın karşısındaki Deaktifleştir yazısına tıklıyoruz.

Forum Sitesi Kurma – phpBB Stil Aktif Etme 3

Böylece yüklediğimiz tema aktif olmuş oluyor. Artık forumumuz profesyonel bir görünüme sahip. Aşağıdaki görselden kurduğumuz forum sitesinin ham halini görebilirsiniz.

Forum Sitesi Kurma – Kurduğumuz Forumun Görünümü

Bundan sonra yapacağınız ana ve alt kategorileri açma, kullanıcı grupları oluşturma, kullanıcı izinlerini ayarlama vs. gibi detayları phpBB Türkiye Destek sitesinden yardım alarak halledebilirsiniz.

Forum sitesi kurma işlemi bu kadar. Forum siteniz hayırlı uğurlu olsun. Forum sitesi nasıl açılır konusunda rehberlik etme amacıyla elimden geldiğince detaylıca anlatmaya çalıştım. Faydalı olması dileğiyle…

Umarım Forum Sitesi Kurma: Adım Adım Forum Kurma | Forum Nasıl Kurulur başlıklı yazımı yararlı bulmuşsunuzdur. Teşekkürlerinizi, yazımı sosyal mecralarda paylaşarak gösterebilirsiniz. Bu benim için fazlasıyla yeterli olacaktır.